Przyszłość planety to nasza wspólna odpowiedzialność

Za nami II edycja Ogólnopolskiej Debaty „Nasza planeta, nasza wspólna przyszłość”. Tematami przewodnimi dyskusji były: konieczność przebudowy wsi i rolnictwa dla wyższej efektywności i zrównoważonego rozwoju, system produkcji żywności, a także jakość żywności i jej wpływ na zdrowie człowieka. W wydarzeniu, które odbyło się 12 grudnia w Kielnarowej, udział wzięli naukowcy, przedstawiciele samorządów, eko-edukatorzy oraz dziennikarze.

Trzy panele tematyczne debaty „Nasza planeta, nasza wspólna przyszłość”

Wydarzenie zostało podzielone na trzy części:

• „Jak zmienić system produkcji i konsumpcji żywności, aby służył człowiekowi i szanował przyrodę?”, którego opiekunem merytorycznym był dr hab. inż. Tadeusz Pomianek, prof.WSIiZ. W debacie po panelu wzięli udział: prof. dr hab. Małgorzata Bzowska-Bakalarz, dr hab. Paulina Kramarz, prof. UJ, dr Joanna Erbel, Mateusz Ciasnocha, edukatorka Katarzyna Wągrowska oraz dziennikarka Małgorzata Gołota.

• „Program przebudowy wsi i rolnictwa dla wyższej efektywności i zrównoważonego rozwoju”, którego opiekunem merytorycznym był dr Wojciech Misiąg, prof. WSIiZ, dyrektor generalny Instytutu Badań i Analiz Finansowych WSIiZ w Rzeszowie. W debacie po panelu wzięli udział: dr hab. Agata Jurkowska-Gomułka, prof. WSIiZ, dr hab. inż. Jan Krupa, prof. WSIiZ, Wawrzyniec Maziejuk oraz redaktor Szymon Bujalski.

• „Zdrowe środowisko, zdrowa żywność, zdrowy człowiek”, którego opiekunem merytorycznym był dr hab. inż. Zbigniew M. Karaczun, prof. SGGW. W panelu po debacie wzięli udział: dr hab. Anna Winiarska, prof. UP w Lublinie, dr Katarzyna Wolnicka, dr Paulina Sobiesiak-Penszko, Paulina Kaczmarek oraz redaktor Patryk Motyka.

Po oficjalnym przywitaniu gości przez rektora, dra hab. Andrzeja Rozmusa, prof. WSIiZ, oraz po raporcie otwarcia, w którym dr Karolina Palimąka, dyrektor Biura Zrównoważonego Rozwoju, podsumowała wnioski z pierwszej edycji debaty, przyszedł czas na merytoryczną dyskusję. Rozpoczął ją dr hab. inż. Tadeusz Pomianek, prof. WSIiZ, pomysłodawca debaty. Zapowiadając debatę zwrócił uwagę na dwie kwestie: żywność głęboko przetworzoną, która powoduje otyłość i całą masę różnych innych chorób, oraz media cyfrowe, które negatywnie wpływają na psychikę, szczególnie młodych ludzi.

– Te dwa zjawiska to sprzężenie zwrotne negatywne w skutkach, dlatego tak ważne jest, aby zadbać o to, aby przynajmniej młode pokolenie miało dostęp do zdrowej żywności – powiedział prof. Pomianek.

Właściwy kierunek? Agroekologia

Jego zdaniem transformacja systemu produkcji żywności powinna iść w kierunku agroekologii.– Dzisiejsza uprawa roślin opiera się na monokulturowej uprawie rolnej i chowie klatkowym. Jedno, jak i drugie dewastuje nasze środowisko. To nie jest tylko emisja gazów cieplarnianych. To jest degradacja gleby, to jest utrata bioróżnorodności. Aby zregenerować centymetr gleby, trzeba na to nawet tysiąc lat. To oznacza, że jak ją zniszczymy, to już jest pozamiatane. Nie jesteśmy w stanie z nią nic zrobić – powiedział pomysłodawca debaty. – Jeśli postawimy na zdrowie z akcentem na młode pokolenie, to przy okazji zredukujemy gazy cieplarniane, uzdrowimy glebę i pozyskamy bioróżnorodność – dodał.

W kontekście emisji gazów cieplarnianych dr hab. inż. Tadeusz Pomianek, prof. WSIiZ, skrytykował Unię Europejską. Jego zdaniem pomysł, by redukować emisję w taki sposób, aby za 25 lat osiągnąć neutralność klimatyczną, to błąd.

– Mimo determinacji UE, liczba gazów cieplarnianych rośnie. Jak możemy skutecznie na to wpłynąć, skoro zajmujemy 3 proc. powierzchni lądu, 5,5 proc. jeśli chodzi o udział ludności, 8,5 proc. jeśli chodzi o emisję gazów cieplarnianych. To jest niemądre – stwierdził.

Gdzie można kupić zdrową żywność

W swojej wypowiedzi prof. Tadeusz Pomianek wspominał m.in. o ekobazarach, gdzie można kupić zdrową żywność. Jego zdaniem tego typu miejsca powinny powstawać w każdej miejscowości.

– Należałoby zacząć od dużych miast. Od strony organizacyjnej powinna być tu współpraca z samorządami, bo władza jest po to, aby wspierać tego typu przedsięwzięcia finansowo. Z kolei organizacje ekologiczne mogą takie działania wspierać merytorycznie. Później z dużych miast można przejść do małych miast i stworzyć sieć ogólnopolską – powiedział prof. Pomianek.

Pojawia się pytanie, czy takie sieci mają sens i czy mieszkańcy, szczególnie dużych miast, chcieliby z czegoś takiego korzystać? Dr Joanna Erbel twierdzi, że tak. Na dowód przywołuje badania dr Pauliny Sobiesiak-Penszko zawarte w publikacji „Na widelcu. Konsumenci a transformacja systemu żywnościowego”, które pokazują, że nasze społeczeństwo chce kupować bezpośrednio od rolników polską żywność dobrej jakości.

– Miasta mają bardzo dużo narzędzi, które mogą wspierać lokalne rolnictwo – uważa dr Erbel. – Pytanie, czy chcą? Gdy zaczniemy liczyć, ile wokół mamy warzywniaków, a ile supermarketów, to okazuje się, że tych pierwszych w niektórych miejscach to trzeba ze świecą szukać.

Dlaczego tak się dzieje? Bo włodarze miast wydają decyzje administracyjne zgodne z potrzebami dużych biznesów. Co zatem my, jako społeczeństwo, możemy zrobić, aby mieć zdrową żywność, zdrowe środowisko, a w konsekwencji, zdrowego człowieka? O tym usłyszą Państwo w kolejnym wydaniu „Raportu rolniczego” w Polskim Radiu Rzeszów. A teraz zapraszamy do wysłuchania wydania, w którym Szymon Tarandy i jego gość odpowiedzą na pytania, jak powinna wyglądać transformacja sposobów wytwarzania i dystrybucji żywności, by zadbać o nasze zdrowie i naszą planetę.