„Polifonia pamięci na granicach karpackich światów’’ to tytuł wystawy dr. Tomasza Kośka antropologa kultury, wykładowcy URz w Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli w Rzeszowie. Autor zaprasza do świata , którego już nie ma, a stanowił miejsce życia wielu narodów, kultur i religii w ramach jednego państwa, jeszcze na początku XX w. tj. Cesarstwa Austro-Węgierskiego. Na przestrzeni ostatniego wieku, wskutek zmian społeczno-politycznych, narody żyjące wzdłuż głównego grzbietu karpackiego i zlewnie mórz Bałtyckiego i Czarnego przeszły olbrzymie, często gwałtowne przemiany. Wokół wododziału powstawały i upadały kolejne państwa. W niedalekiej przeszłości te wielokulturowe przestrzenie, stanowiące peryferia w stosunku do politycznych centrów, naznaczone zostały Zagładą ich żydowskich i romskich mieszkańców, a także masowymi deportacjami miejscowych społeczności.
Pogranicza państw narodowych wokół karpackiego wododziału stanowią przestrzenie nachodzących na siebie różnych i płynnych interpretacji przeszłości i polityk pamięci. Miejscami pamięci są zarówno same granice, jak i ich nasycone narodową symboliką i upamiętnieniami przygraniczne krajobrazy. Wskutek przesunięć granic, migracji, przemytu, relacji matrymonialnych pamięć na karpackim pograniczu wybrzmiewa wielogłosem. W terenie nietrudno dostrzec zderzenia oficjalnych pamięci – tych narodowych i państwowych, z nieoficjalnymi, przemilczanymi, oddolnymi.
Dr Tomasz Kosiek za pomocą fotografii, dźwięków, map i instalacji komentuje ślady przeszłości, powstających i upadających państw i reżimów pamięci.
Wystawa jest częścią Rzeszowskiego Weekendu Fotografii, zrealizowana została ze środków Center for Governance and Culture in Europe, University of St. Gallen.
Z dr Tomaszem Kośkiem rozmawia Adam Głaczyński
Tekst: Adam Głaczyński / Fot. Michał Sita
