Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu w Sanoku

Zakończyły się XVI obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Podkarpaciu, zorganizowane pod patronatem marszałka województwa podkarpackiego Władysława Ortyla. Do organizacji jak co roku włączyło się wiele instytucji z różnych miast i miejscowości województwa podkarpackiego: Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami, samorządy, instytucje kultury, biblioteki, muzea, szkoły, organizacje pozarządowe oraz wszelkie instytucje zainteresowane problematyką.

Na ziemi sanockiej odbyły się one od 18 do 26 stycznia 2024 r. w kilku miejscowościach naszego region m.in. w Sanoku, Łupkowie, Nowosielcach, Zarszynie, Turzym Polu.W ramach obchodów miały miejsce upamiętnienia mordów na ludności żydowskiej, sesja, spotkania edukacyjne, warsztaty, otwarcia wystaw.

Dnia 24 stycznia młodzież z Zespołu Szkół nr 5 w Sanoku pod opieką Katarzyny Grzebień uczestniczyła w warsztatach wycinanki żydowskiej prowadzonych przez Katarzynę Krowiak w sanockim Skansenie. Po warsztatach młodzież zwiedziła Skansen wędrując z przewodnikiem szlakiem kultury żydowskiej.

Dnia 25 stycznia odbyła się sesji pt. ,,Przed Zagładą było życie”, w Zespole Szkół nr 1 w Sanoku. Sesję rozpoczęła Renata Gromek, dyrektor Zespołu Szkół nr 1 w Sanoku. Kolejno dr Joanna Potaczek, przedstawiła ideę corocznej organizacji Dni Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Wydarzenie uświetnił program słowno-muzyczny w wykonaniu młodzieży z Zespołu Szkół nr 1 w Sanoku pod opieką Joanny Albigowskiej.

Kolejnym punktem programu było otwarcie wystawy pt. ,,Przedwojenny Sanok” w twórczości Kalmana Segala i na obrazach Leona Getza, przygotowanej przez uczniów szkoły i dr Anitę Wolanin. Założeniem przewodnim sesji było przedstawienie życia żydowskiego przed zagładą, tak więc zaprezentowany został edukacyjny szabat żydowski, w którym to uczestniczyli wszyscy goście, a prowadzony był przez dr Joannę Potaczek i dr Adama Rossmanitha. W szabacie uczestniczyła także młodzież szkolna. Zaproszeni goście mogli zapoznać się również z innymi elementami religii i obyczajów żydowskich. Sesję zakończyło otwarcie wystawy sanockiej malarski Ewy Michałowicz Smarzewskiej pt. ,,Dzielnica Argentyna”, przedstawiające prace dotyczące nieistniejących dziś miejsc, w których kiedyś żyli Żydzi.

Dnia 26 stycznia w przeddzień 79. rocznicy wyzwolenia obozu zagłady Auschwitz Birkenau, miało miejsce upamiętnieniu mordu Żydów na cmentarzu żydowskim w Sanoku. Cmentarz ten podczas okupacji niemieckiej był miejscem egzekucji Żydów, Polaków, Łemków i jeńców radzieckich. Łącznie zamordowano tam kilka tysięcy ludzi. W upamiętnieniu uczestniczyli przedstawiciele samorządów, szkół, muzeów, instytucji kultury, nauki, organizacje pozarządowe, młodzież, mieszkańcy Sanoka.

Po rozpoczęciu upamiętnienia przez dr Joannę Potaczek, głos zabrali: Renata Gromek, dyrektor Zespołu Szkół nr 1 w Sanoku oraz ppłk Marek Filipowicz, zastępca dyrektora Zakładu Karnego w Uhercach Mineralnych. Kolejno dr Joanna Potaczek przedstawiała historię cmentarza i dokonanych na nim mordów. Zebrani goście odczytali nieliczne znane nazwiska zamordowanych wyryte na kamieniach pamięci przez osadzonych z ZK Uherce Mineralne. Kolejno odbyła się wspólna modlitwa przedstawicieli różnych wyznań za zamordowanych. Wspólnie modlili się: ks dr Roman Froń, proboszcz parafii rzymskokatolickiej pw. Przemienia Pańskiego w Sanoku, ks. Mitrat Jan Antonowicz, proboszcz parafii prawosławnej pw. św. Trójcy w Sanoku, ks. Bogdan Kiszko, proboszcz parafii greckokatolickiej pw. Przemienienia Pańskiego w Mokrem, Ks. Maciej Cyran z Kościoła Starokatolickiego w Sanoku.

Po wspólnej modlitwie program artystyczny przedstawiła młodzież z Zespołu Szkół nr 1 w Sanoku. Piękną pieśń zaśpiewała pod obeliskiem Amelia Rabenda. Kolejno goście złożyli kwiaty i zapalili znicze.

Następnym wydarzeniem w ramach obchodów była sesja w Zakładzie Karnym w Łupkowie. Spotkanie rozpoczął mjr Grzegorz Oleniacz, Zastępca Kierownika Działu Penitencjarnego Zakładu Karnego w Łupkowie wprowadzając osadzonych w tematykę Dni Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Podczas spotkania dr Joanna Potaczek i Artur Górecki z Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami, przedstawili elementy świąt religijnych i obyczajów żydowskich, oraz zaprezentowali edukacyjny szabat żydowski.

Kolejną częścią programy była prezentacja prac Ewy Michałowicz-Smarzewskiej pt. ,,Dzielnica – Argentyna”, mówiących o miejscach, których już nie ma, a w których kiedyś żyli Żydzi. Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu, to znamienna okazja do zapoznania się z historią i kulturą Żydów, do pogłębiania zasad tolerancji i szacunku wobec inności drugiego człowieka, tak potrzebnych szczególnie młodym ludziom.

Materiały: dr Joanna Potaczek/Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami