Wspominamy osoby związane z naszym regionem, które pożegnaliśmy w ostatnich 12 miesiącach.
W tym artykule
Prof. Zbigniew Andres
11 października zmarł pochodzący spod Niska profesor Zbigniew Andres. Polonista i krytyki literacki początkowo był nauczycielem języka polskiego w kilku szkołach. W 1975 roku rozpoczął pracę w Katedrze Literatury i Języka Polskiego rzeszowskiej WSP, a potem Uniwersytetu Rzeszowskiego. Badał m.in. twórczość emigracyjnego poety Kazimierza Wierzyńskiego. Pozostawił po sobie ponad 200 publikacji naukowych. Został uhonorowany Krzyżami Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem Edukacji Narodowej roku. Był też laureatem Nagrody Miasta Rzeszowa.
Przed laty na antenie naszej rozgłośni podkreślał, że jego domeną jest literatura polska XX wieku:
Artur Bata
13 lutego zmarł pochodzący z poddynowskiej Laskówki historyk i dziennikarz Artur Bata. W latach 1995-98 dyrektor Muzeum Okręgowego w Krośnie, a od 1983 do 95 roku kierował tygodnikiem „Podkarpacie”. Artur Bata ponad dwadzieścia lat temu wydał listy pochodzącego z Krosna radiowego dziennikarza muzycznego Tadeusza Wysockiego, twórcy wyjątkowego księgozbioru. Napisał także kilka publikacji poświęconych Antoniemu Żubrydowi, ale działał też w Towarzystwie na rzecz Rozwoju Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej. Był prawnukiem Tomasza Baty, założyciela znanej firmy obuwniczej.
Leszek Bieniek
Były wójt i burmistrz Brzostku w powiecie dębickim. Samorządowiec odszedł po długiej chorobie w wieku 68 lat. Całe swoje życie zawodowe poświęcił lokalnej społeczności, pełniąc funkcje wójta i burmistrza przez ponad dekadę. Wójtem gminy Brzostek był od 1998 do 2010 roku. Po przywróceniu Brzostkowi praw miejskich przez jedną kadencję był burmistrzem miasta i gminy. Jego praca i zaangażowanie miały duże znaczenie dla rozwoju regionu.
Katarzyna Stoparczyk
Dziennikarka Polskiego Radia zginęła 5 września w wypadku samochodowym koło Jeżowego na Podkarpaciu.
Była cenioną dziennikarką radiową i telewizyjną, autorką książek oraz reżyserką spektakli teatralnych. Swoją działalność twórczą i dziennikarską kierowała do najmłodszych. Od 2001 roku była związana z radiową Trójką.
W Polskim Radiu dziennikarka była również pomysłodawczynią i prowadzącą „Piegowatych koncertów”, przygotowywanych wraz z Polską Orkiestrą Radiową. Po wyróżnieniu audycji „Zagadkowa niedziela” tytułem Kuźnia Mistrzów Mowy Polskiej, Katarzyna Stoparczyk została uhonorowana nagrodą publiczności – Mistrz Mowy Polskiej Vox Populi. W ubiegłym roku uczestniczyła w Rzeszowie w czwartym konkursie Podcast Roku im. redaktora Janusza Majki.
Prof. Włodzimierz Bonusiak
12 października zmarł profesor Włodzimierz Bonusiak, historyk, współtwórca i rektor Uniwersytetu Rzeszowskiego, autor wielu publikacji poświęconych Podkarpaciu. Był autorem takich książek jak: „Szejk z Galicji – Ignacy Łukasiewicz…”, „Kto zabił profesorów lwowskich?” i „Trzecia Rzeczpospolita”. Uniwersytetem Rzeszowskim kierował od 2002 do 2008 roku.
Przed kilkunastoma laty na naszej antenie odpowiedział na pytanie o najważniejsze osiągnięcia polskiej transformacji po 1989 roku:
Stanisław Brudny
13 stycznia odszedł wybitny aktor teatralny i filmowy Stanisław Brudny. Pochodził z Pilzna, do którego często wracał i inicjował lokalne działania kulturalne. Od 1972 był aktorem warszawskiego Teatru Studio.
Tak przed laty wspominał współpracę z wieloletnim szefem tej sceny, pochodzącym z Rzeszowa reżyserem Józefem Szajną:
W rodzinnym Pilźnie ufundował kapliczkę św. Jana Nepomucena, zainicjował Sąsiedzkie Kolędowanie i został uhonorowany medalem 670-ciolecia miasta. Spoczął na miejscowym cmentarzu 18 stycznia. Miał 84 lata.
Prof. Mieczysław Goc
We wrześniu w wieku 74 lat zmarł profesor Uniwersytetu Rzeszowskiego Mieczysław Goc, wybitny ekspert z dziedziny kryminalistyki. Był autorem blisko 150 publikacji, w tym książek, artykułów i monografii. Był prezesem Polskiego Towarzystwa Kryminalistycznego. Na Uniwersytecie Rzeszowskim kierował Pracownią Kryminalistyki Wydziału Prawa i Administracji. Kierował m.in. pionem kryminalistyki w Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, a następnie w Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Komendy Głównej Policji. Uczestniczył w pracach legislacyjnych nad ustawami o dokumentach publicznych i biegłych.
Witold Haspel
14 listopada ubiegłego roku zmarł przewodnik górski Witold Haspel. Był szefem koła przewodników beskidzkich przy oddziale PTTK w Rzeszowie. Jako jeden z pierwszych w Polsce organizował wyprawy w Karpaty Wschodnie. W 2003 roku otrzymał nagrodę zarządu głównego PTTK na najciekawszy produkt turystyczny za „Wycieczkę na Kresy”. Opowiadał wtedy na naszej antenie o górach Huculszczyzny:
Podczas ostatnich wakacji stał się patronem XXV-tego bieszczadzkiego Rajdu Wetlina zorganizowanego przez rzeszowski oddział PTTK-u.
Kazimierz Ivosse
23 marca odszedł pochodzący z Jarosławia pisarz i animator kultury Kazimierz Ivosse. Był autorem wielu książek, słuchowisk i zbiorów wierszy. W latach 80.-tych współpracował z organizacjami opozycyjnymi, co doprowadziło do jego wyjazdu do Niemiec w 1988 roku, gdzie uzyskał azyl polityczny. Od lat 90. XX wieku wielokrotnie wracał w rodzinne strony.
Podczas pobytu w Jarosławiu w 2016 roku zapowiadał na naszej antenie nową publikację:
Słuchowisko Kazimierza Ivosse pt. „Gdy Titanic tonął…” stało się częścią tryptyku wyemitowanego przez Polskie Radio Rzeszów w 2021 roku w czterdziestą rocznicę wprowadzenia stanu wojennego.
Joanna Janocha
Społeczność osób z niepełnosprawnością intelektualną pożegnała zmarłą nagle w wieku 66 lat Joannę Janochę, współzałożycielkę krośnieńskiego Koła Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną oraz byłą prezeskę zarządu głównego stowarzyszenia. W listopadzie 2023 roku wraz z mężem Andrzejem, podczas obchodów jubileuszu 60-lecia PSONI, została odznaczona medalem „O godność człowieka”.
Prof. Andrzej Maciejczak
Zmarł w wieku 64 lat, w nocy z 14 na 15 marca, po ciężkiej chorobie. Był światowej sławy neurochirurgiem, specjalizującym się w operacjach kręgosłupa. Kierował Kliniką Neurochirurgii Szpitala Wojewódzkiego im. św. Łukasza w Tarnowie. Związany był także z Uniwersytetem Rzeszowskim. Był kierownikiem Pracowni Neurochirurgii w Collegium Medicum. Prowadził zajęcia ze studentami, był cenionym wykładowcom i współpracownikiem.
Roman Madejowski
25 lutego zmarł rzeszowski pisarz i dziennikarz Roman Madejowski. W 1994 roku wydał powieść „Niech żyje nam rezerwa”, nagrodzoną za debiut w ogólnopolskim konkursie Wydawnictwa Czytelnik, a w 2009 roku na antenie Polskiego Radia Rzeszów czytał swoje opowiadania ze zbioru pt. „Z krawężnika”, za które był nominowany do nagrody Angelus.
Był znaną postacią podkarpackiego środowiska dziennikarskiego. Pracował w rzeszowskim oddziale Telewizji Polskiej, w dzienniku „A-Z” i „Super Nowościach”, a w Polskim Radiu Rzeszów przed kilku laty zajmował się współtworzeniem witryny internetowej. W ostatnich latach wydał zbiory „Jeszcze inne opowiadania” oraz „Urlop Pana Boga”.
Czesław Nalepa
Rzeszowianin, przez wiele lat technik i akustyk swojego brata, wybitnego bluesmana Tadeusza Nalepy. Dbał, aby pamięć o jego bracie, jednym z najpopularniejszych polskich muzyków trwała nieprzerwanie. Co roku był głównym gościem festiwalu „Breakout Days”. Był fanem rzeszowskich drużyn sportowych, głównie siatkówki i żużla. Zmarł 5 maja w wieku 79 lat.
Józef Matusz
W latach 2016-23 dyrektor TVP Rzeszów, wcześniej związany z Rzeczpospolitą i Polską Agencją Prasową, a także „A-Z” oraz „Nowin”. Aktywnie uczestniczył w akcji sprzątania grobów lwowskich dziennikarzy na Łyczakowie.
Oto fragment reportażu z 2009 roku – Józef Matusz przy grobie Aleksandra Milskiego, założyciela Towarzystwa Dziennikarzy Polskich we Lwowie:
Przez wiele lat był także szefem rzeszowskiego oddziału Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Zmarł 15 stycznia.
Jacek Stachiewcz
W styczniu odszedł podkarpacki dziennikarz i felietonista Jacek Stachiewicz. Miał 78 lat. Był m.in zastępcą redaktora naczelnego „Super Nowości”, w których pracował w latach 1997-2006. Współpracował z wieloma mediami regionalnymi.
Ks. Tadeusz Pater
W styczniu w wieku 91 lat w Przemyślu zmarł ks. Tadeusz Pater, salezjanin, kapelan Kresowian i przyjaciel sybiraków. Mając zaledwie 9 lat w swojej rodzinnej miejscowości Rumno w nocy z 2/3 czerwca 1944 roku przeżył martyrologię Polaków. Ukraińscy nacjonaliści z formacji OUN-UPA zamordowali 40 osób, w tym 6 z jego rodziny. Te doświadczenia uczyniły z niego orędownika powstania pomników upamiętniających ofiary ludobójstwa na Kresach południowo-wschodnich, a także pojednania polsko-ukraińskiego. Z Przemyślem był związany od ponad 25 lat i jak mówił, była to dla niego „druga mała ojczyzna”. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Oznaką Honorową Sybiraka.
Julian Orłowski
Ceniony rzeszowski cukiernik i rzemieślnik zmarł w październiku w wieku 78 lat. Razem z Kazimierzem Rakiem prowadził jedną z najpopularniejszych rzeszowskich cukierni, działającą od 1977 roku. Przez lata miejsce to stało się kulinarną wizytówką miasta.
Antoni Ożóg
W wieku 103 lat zmarł ostatni żyjący żołnierz Armii Krajowej z Nienadówki. Po wybuchu wojny zaangażował się w konspiracje. Od drugiej połowy 1942 roku na tym terenie funkcjonowała Placówka AK Sokołów-Nienadówka pod kryptonimem „Sosna II”, obejmująca swym zasięgiem Sokołów, Nienadówkę, Turzę i Trzebuskę. Posługiwał się pseudonimem „Beton” i brał udział w operacjach dywersyjnych, szkoleniach wojskowych oraz w akcji „Burza”. Po wojnie prowadził gospodarstwo rolne i tartak, angażował się też w działalność kombatancką.
Ryszard Puchyr
6 sierpnia w Niemczech zmarł przemyski społecznik Ryszard Puchyr. Był twórcą Stowarzyszenia Charytatywno-Opiekuńczego „Emmanuel” im. św. Teresy od Dzieciątka Jezus, które wspierało potrzebujących nie tylko w Polsce, a także taksówkarzem i przedsiębiorcą. Jak opowiadał w reportażu Polskiego Radia Rzeszów, również człowiekiem uzależnionym od alkoholu, który przeszedł przemianę duchową, by pomagać innym. Dzięki zbiórce bliskich jego ciało zostało przewiezione z Niemiec i spoczęło w rodzinnym Przemyślu 1 września.
Puchyr wspominał na naszej antenie swoją reakcję na katastrofę na pokazach lotniczych we Lwowie w 2002 roku:
Janusz Szkutnik
19 grudnia ubiegłego roku zmarł Janusz Szkutnik, działacz podziemnych struktur Solidarności, współpracownik Komitetu Obrony Robotników oraz współorganizator strajków chłopskich na Podkarpaciu z początku lat 80. XX wieku. Szkutnik w 1984 roku, współpracując z działaczami niepodległościowego krakowskiego Porozumienia Prasowego współtworzył niezależną radiostację w Rzeszowie.
W stanie wojennym był internowany, opuścił więzienie po głodówce w 1982 roku. Po 1989 prowadził antykwariat w Rzeszowie.
Prof. Jan Stankiewicz
Prof. Jan Stankiewicz był jednym z nielicznych rzeszowian uhonorowanych przez samorząd tytułem Zasłużonego Dla Miasta. Był m.in kierownikiem Katedry Matematyki oraz dyrektorem Instytutu Matematyki i Fizyki Politechniki Rzeszowskiej. Jako jedyny w swoim czasie profesor z zakresu matematyki w Rzeszowie angażował się też w rozwój Instytutu Matematyki Wyższej Szkoły Pedagogicznej, a później Uniwersytetu Rzeszowskiego. Działał także na rzecz społeczności lokalnej, m.in przez ponad 20 lat pełniąc funkcję prezesa lub wiceprezesa Rzeszowskiego Oddziału Towarzystwa Naukowego. Jest autorem lub współautorem ponad 100 prac naukowych. Uhonorowany m.in. Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi. Miał 85 lat, zmarł we wrześniu.
Wiesław Stebnicki
Był twórcą i wieloletnim redaktorem naczelnym regionalnego pisma „Nasze Połoniny” oraz przewodniczącym Rady Powiatowej SLD w Bieszczadach. W swojej pracy dziennikarskiej zajmował się tematami lokalnej polityki, kultury i turystyki. Współpracował też z Radiem Rzeszów. Jako społecznik organizował wydarzenia promujące Bieszczady jako region atrakcyjny turystycznie i kulturalnie. Zmarł 18 października, miał 69 lat.
Jacek Zając
Był pierwszym burmistrzem miasta i gminy Zagórz (1990 – 2006). Przeprowadził Zagórz przez trudny okres transformacji ustrojowej. Został odznaczony przez prezydenta RP Złotym Krzyżem Zasługi. Był także inicjatorem budowy kościoła w Zasławiu. Miał 67 lat, zmarł w kwietnia 2025 roku.
Stanisław Żygłowicz
Był nie tylko burmistrzem w Kołaczycach w latach 2018-2024 , ale przez długi okres współtworzył również radę powiatu. Z zawodu był lekarzem weterynarii. Aktywnie angażował się w działalność samorządową, w 2002 roku został wybrany radnym Rady Powiatu w Jaśle. W samorządzie powiatowym pracował nieprzerwanie do 2014 roku, piastując między innymi funkcje: członka zarządu powiatu jasielskiego, wiceprzewodniczącego rady powiatu. Pasjonował się piłką nożną, był honorowym prezesem Ostoi Kołaczyce i najdłużej pracującym społecznie członkiem zarządu klubu.
