Naukowcy z PUM badają szczątki uczestników bitwy pod Grunwaldem

W Pomorskim Uniwersytecie Medycznym prowadzone są badania szczątków uczestników bitwy pod Grunwaldem. Kierujący pracami genetyk, prof. Andrzej Ossowski, powiedział PAP, że zrekonstruowanie twarzy uczestników starcia z 1410 r. jest możliwe w ciągu 1–1,5 roku.

Projekt wymaga jednak osobnego finansowania. W Zakładzie Genomiki i Genetyki Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego analizowane są szczątki około 200 osób, które mogły brać udział w jednej z największych bitew średniowiecznej Europy. Zespół pod kierunkiem prof. Ossowskiego bada fragmenty szkieletów wydobyte w przeszłości na polach grunwaldzkich.

Nowoczesne technologie a średniowieczne szczątki

To dla nas ekstremalnie interesujące. Mimo upływu ponad 600 lat i złego stanu szczątków, dzięki nowoczesnym technologiom możemy dowiedzieć się o uczestnikach bitwy naprawdę wiele, m.in. skąd pochodzili i jak wyglądali

– podkreślił w rozmowie z PAP prof. Ossowski.

Z kilkudziesięciu tysięcy fragmentów kości wyselekcjonowano trzy czaszki, które – zdaniem badaczy – należały do rosłych mężczyzn mogących walczyć 15 lipca 1410 roku. Ślady obrażeń i inne zmiany na kościach potwierdzają ich udział w bitwie.

Zęby, choroby i codzienność średniowiecza

Prof. Ossowski zauważył, że na podstawie uzębienia można prześledzić zmiany w diecie średniowiecznej populacji. Im starsze szczątki, tym mniej zmian próchniczych, jednak widać silne starcie zębów spowodowane spożywaniem mąki zanieczyszczonej piaskiem z kamiennych żaren. Histopatolodzy odkrywają także zmiany w kościach wywołane gruźlicą.

Rekonstrukcje twarzy oparte na danych biologicznych

Głównym celem zespołu są rekonstrukcje twarzy rycerzy.

Nie będą to wizje artystyczne, lecz wierne, oparte na danych biologicznych odwzorowania rzeczywistego wyglądu. Badania genetyczne mamy mocno zaawansowane. Analiza fenotypowa wskaże m.in. kolor oczu i włosów uczestników bitwy. Nad tym pracuje zespół prof. Eweliny Pośpiech

– wyjaśnił prof. Ossowski.

Badacze próbują także określić pochodzenie biogeograficzne poległych, korzystając z badań DNA mitochondrialnego i chromosomu Y, co ma pomóc w ustaleniu, z jakich rodów rycerskich pochodzili.

Czasochłonny i kosztowny projekt

Badania są bardzo czasochłonne i kosztowne. Nie mamy na razie osobnego finansowania na ten projekt. Wszystkie analizy prowadzimy pomiędzy innymi zadaniami. Wciąż próbujemy znaleźć środki. Gdyby się udało, w ciągu 1–1,5 roku moglibyśmy zaprezentować zrekonstruowane twarze uczestników bitwy

– powiedział prof. Ossowski.

Rekonstrukcja naukowa – połączenie biologii i technologii

Rekonstrukcja wykonywana jest m.in. przy użyciu tomografii komputerowej.

Czaszki skanujemy w 3D, tworząc model i nakładając kolejne warstwy „tkanek” na model komputerowy. Rekonstrukcje są bardzo zbliżone do rzeczywistego wyglądu, bo dodajemy komponent genetyczny. Takich badań nikt na świecie nie prowadzi

– zapewnił naukowiec.

Historyczny materiał badawczy

Szczątki, nad którymi pracują naukowcy, wydobyto w latach 60. i 80. XX wieku podczas prac archeologicznych w kaplicy, gdzie pochowano poległych rycerzy. W 2021 roku materiał przekazały Pomorskiemu Uniwersytetowi Medycznemu Muzeum Warmii i Mazur oraz Muzeum Bitwy pod Grunwaldem.

Połączenie nauki i historii

To kolejny projekt naukowy Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, który łączy najnowocześniejsze metody badawcze z odkrywaniem kart historii Polski.