„Ulmowie –Tryptyk” to dziennikarska próba przedstawienia faktów, ale też szersze spojrzenie na kontekst wydarzeń sprzed prawie 80 lat. O świcie 24 marca 1944 roku pięciu niemieckich żandarmów i kilku granatowych policjantów z posterunku w Łańcucie pojawiło się w domu Józefa i Wiktorii Ulmów w Markowej. Dowódca grupy por. Eilert Dieken otrzymał informację o ukrywających się u Ulmów Żydach z rodzin Goldmanów, Szallów, Didnerów i Gruenfeldów.
Niemcy dokonali brutalnej egzekucji zabijając 17 osób, w tym wszystkie dzieci i brzemienną Wiktorię Ulmę. Wszystkie ofiary wrzucono do dwóch dołów wykopanych na podwórku. Po wielu latach od tych wydarzeń udało się historykom ustalić niemal wszystkie szczegóły zbrodni, ale także nazwiska żydowskich ofiar i wiele faktów związanych z życiem Ulmów i ukrywających się u nich rodzin żydowskich.
Udało się także przywrócić należnej pamięci, postawę Józefa i Wiktorii. Chociaż o wydarzeniach w Markowej od zawsze pamiętały rodziny ofiar i mieszkańcy wsi, to dopiero w latach 90. XX wieku zaczęto mówić głośno o heroizmie i tragedii Ulmów. W 1995 roku pośmiertnie otrzymali tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, w 2003 roku archidiecezja przemyska rozpoczęła proces beatyfikacyjny całej rodziny, a w roku 2016 otwarto w Markowej Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów.
Jak przedstawiają się fakty związane z wydarzeniami w Markowej w 1944 roku? W jaki sposób kształtowała się pamięć o Ulmach i żydowskich rodzinach Goldmanów, Szallów, Didnerów i Gruenfeldów? Dlaczego proces beatyfikacyjny rodziny Ulmów był wyjątkowy i nietypowy?
Na te pytania stara się odpowiedzieć Adam Głaczyński w trzech audycjach pt. ‘’Tryptyk – Ulmowie – Rodzina, Pamięć, Świętość’’.
Emisja na antenie:
cz. I – 20.08, godz. 13.05
cz. II – 27.08, godz. 13.05
cz. III – 03.09, godz. 13.05
Fot. IPN (ze zbiorów Mateusza Szpytmy)
