Nietoperze zagrożeniem czy sprzymierzeńcami człowieka? Eksperci rozwiewają wątpliwości

Nietoperze coraz częściej pojawiają się w rzeszowskich blokach i na strychach. Choć budzą lęk, są nieszkodliwe i ściśle chronione – przypominają eksperci w audycji „Na cztery łapy” Polskiego Radia Rzeszów.

Dlaczego nietoperze pojawiają się w Rzeszowie?

Według prof. Konrada Leniowskiego z Uniwersytetu Rzeszowskiego Rzeszów i okolice stwarzają nietoperzom sprzyjające warunki bytowe. Szczególnie obszar w sąsiedztwie doliny Wisłoka i terenów zielonych sprzyja obecności owadów, którymi żywią się nietoperze. Dodatkowe schronienia zapewniają im m.in. betonowe mosty, kominy i szczeliny w budynkach.

W stolicy Podkarpacia można regularnie spotkać osiem gatunków nietoperzy, m.in. karlika większego i mroczka późnego. Ich obecność obserwuje się najczęściej dzięki specjalnym detektorom ultradźwięków, które pozwalają identyfikować echolokacyjne sygnały poszczególnych gatunków.

Nietoperze w domu – co robić?

Eksperci podkreślają: nietoperze nie są zagrożeniem. –

To zwierzęta płochliwe i bardzo pożyteczne

– mówi prof. Leniowski.

Żywią się uciążliwymi dla człowieka takimi owadami, jak komary, meszki i chrząszcze, a jeden osobnik potrafi w ciągu nocy zjeść nawet kilka tysięcy owadów.

Jeśli nietoperz przypadkiem wleci do mieszkania, najlepiej zamknąć drzwi, otworzyć szeroko okno i zgasić światło. Zazwyczaj po chwili sam wyleci. Jeśli nie, można go bezpiecznie odłowić, np. do kartonowego pudełka, nigdy gołą ręką. W razie problemów warto skontaktować się z lokalnymi specjalistami, np. Wydziałem Biologii i Ochrony Przyrody Uniwersytetu Rzeszowskiego lub Stowarzyszeniem Salamandra.

Co mówi prawo? Ochrona nietoperzy w Polsce

Nietoperze są objęte w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Jak wyjaśnia Hanna Cichocka ze Stowarzyszenia Prawnicy na Rzecz Zwierząt, zgodnie z rozporządzeniem ministra środowiska, zakazane jest ich płoszenie, niepokojenie, a w niektórych przypadkach nawet fotografowanie. Złamanie tych przepisów może skutkować odpowiedzialnością karną, włącznie z karą więzienia.

W przypadku chęci przeniesienia nietoperzy np. z poddasza konieczne jest uzyskanie specjalnego zezwolenia z Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Trzeba wykazać m.in. brak alternatywnych rozwiązań i brak szkodliwości dla lokalnej populacji. Przeniesienie może wykonać tylko wykwalifikowany chiropterolog.

Nietoperze a bezpieczeństwo. Czy jest się czego bać?

Choć nietoperze bywają kojarzone z chorobami, jak wścieklizna, eksperci uspokajają – ryzyko zakażenia jest minimalne. Zagrożenie pojawia się wyłącznie przy bezpośrednim kontakcie ze śliną chorego zwierzęcia. Dla własnego bezpieczeństwa nietoperzy nie należy dotykać gołymi rękami, a ich odchody, choć mogą być użyteczne jako nawóz, trzeba usuwać z zachowaniem zasad higieny, zwłaszcza że w tych samych miejscach mogą bytować gryzonie przenoszące hantawirusy.

Edukacja i świadomość – klucz do ochrony

Nietoperze są bioindykatorami, ich obecność świadczy o dobrym stanie środowiska

– mówi Hanna Cichocka.

Wspólnie z profesorem Leniowskim apeluje o większą edukację mieszkańców i administratorów budynków. Proponują m.in. montaż detektorów w wybranych częściach miasta i wykorzystanie budżetu obywatelskiego do popularyzacji wiedzy o tych ssakach.

Co może zrobić każdy z nas?

Przede wszystkim nie bać się nietoperzy

– mówi prof. Leniowski.

Nie zamykać otworów, przez które wlatują i wylatują, a w razie potrzeby działać zgodnie z przepisami

– dodaje Hanna Cichocka.

Eksperci przypominają, że wiele mitów o nietoperzach nie ma nic wspólnego z rzeczywistością, np. ten, że wplątują się we włosy.

Posłuchaj rozmowy:

Tekst: Ł.Wacławek