Lalki w wierzeniach i obyczajach różnych narodów. Wystawa w Muzeum Lalek w Pilźnie

Obyczaje oraz wierzenia i religie świata, m.in. shintoizm, buddyzm, islam, chrześcijaństwo, judaizm przedstawione za pomocą i z udziałem artystycznych lalek, będzie można od września oglądać w nowej siedzibie Muzeum Lalek w Pilźnie-Lipinach k. Dębicy. 

Wernisaż wystawy, połączony z otwarciem nowej, większej siedziby muzeum w Lipinach, odbędzie się w czwartek (4 września).

250 wzorów lalek wytwarzanych w całości rękodzielniczo

Lipińskie Muzeum Lalek wyrosło z założonej w 1981 r. Pracowni Artystycznej „Kasia”, wytwarzającej różnego rodzaju lalki artystyczne. Asortyment pracowni liczył około 250 wzorów lalek wytwarzanych w całości rękodzielniczo w manufakturach pracowni. Były to m.in. lalki porcelanowe w strojach ludowych, historycznych, lalki drewniane, tekstylne oraz kolekcjonerskie. Była to jedna z największych w kraju kolekcja różnorodnych tematycznie i materiałowo lalek wytwarzanych manufakturowo.

Szamanizm, sygnalizujemy buddyzm, islam, judaizm, chrześcijaństwo

Jak powiedział PAP Włodzimierz Bohaczyk z Muzeum Lalek w Pilźnie-Lipinach, wystawa została ułożona w ciągu logicznym, który ma prezentować rolę lalki w kształtowaniu wierzeń, obyczajów na przestrzeni dziejów i pod różnymi szerokościami geograficznymi.

Pokazujemy szamanizm, sygnalizujemy buddyzm, islam. Judaizm, jako baza wyewoluowania chrześcijaństwa, pokazany jest poprzez sceny świąt żydowskich, kolekcję XIX wiecznych judaików oraz „Tory” i „Talmudu Babilońskiego”, na tle pilzneńskich warsztatów: szewskiego, stolarskiego, fryzjerskiego i krawieckiego

– wymienił Bohaczyk.

Chrześcijaństwo zostało natomiast pokazane przez pryzmat dynastii Piastów, którzy, za sprawą Mieszka I, od chrztu Polski w 966 r. stali się „oficjalnymi krzewicielami” tej religii. Poszczególnych piastowskich władców, od założyciela dynastii aż do zamykającego poczet Kazimierza Wielkiego, zaprezentowano z całymi rodzinami, na tle budowli i rycin wiernie odtwarzających tamte czasy.

W tej części ekspozycji zaprezentowane zostały także pochodzące z XVII, XVIII i XIX wieku katechizm, ewangelie, mszał, pismo święte. Z kolei shintoizm pokazano za pomocą oryginalnych lalek japońskich z epoki Edo i Meiji nawiązujących do „kami” (japońskie pojęcie boga, bóstwa, ducha, stanowiące centralne pojęcie w shinto – PAP) i poświęconych im „Matsuri” (święto lub festiwal, których pierwotnym celem było czczenie bóstw lub oddawanie czci przodkom – PAP).

Całość ekspozycji została pomyślana jako dokumentacja życia codziennego, obyczajów, wierzeń, strojów i praktycznych zastosowań lalek w życiu różnych narodów oraz m.in. rekwizytów szamańskich, shinto, czy rodzimych

– zauważył Bohaczyk.

Lalki ubrane w polskie stroje ludowe

Specjalny dział ekspozycji stanowią lalki polskie w misternie wykonanych miniaturach strojów ludowych, ukazanych na tle starych sprzętów używanych w gospodarstwie domowym. Tę część ekspozycji wzbogaca portret Juliusza Kossaka namalowany przez jego syna Wojciecha.

W części teatralnej znalazły się lalki z teatrów profesjonalnych, dziecięcych, w tym z niemieckiego teatrzyku cieni z przełomu XIX i XX w.; pacynkowy i papierowy francuski teatrzyk z początku XIX stulecia, a także mini teatr wyposażony w kukiełki i pacynki do zabawy dla zwiedzających.

Pokazane zostały też lalki, które „zagrały” w słuchowisku „Jak pory roku po świecie wędrowały”, napisanym przez moją żonę. W spektaklu tym tytułowe postacie mają twarze kobiet sportretowanych przez Leonarda da Vinci. Wiosna to Dama z Gronostajem, Lato – Bella Feroniere, Jesień- Mona Liza, Zima – Ginewra Benci

– wyliczał Bohaczyk.

Miniaturowe wioski inspirowane m.in. „Chłopami”

Dodatkową atrakcją muzeum w Lipinach są zlokalizowane obok budynku miniaturowe wioski: krasnali z zamkiem „Śpiącej Królewny” oraz „Lipce Lipińskie” inspirowane „Chłopami” Reymonta z działającym wodnym młynem, kościołem, dworem, synagogą, taborem romskim i „najprawdziwszą wiedźmą”, patronką restauracji, słynącej z pierogów „na receptę i dobrym bezglutenowym jedzeniem”.

Jak opowiada Włodzimierz Bohaczyk, Muzeum Lalek w Lipinach zostało zarejestrowane w 2003 r. Powstało na bazie Pracowni Artystycznej „Kasia”, założonej przez Zofię Gągałę – Bohaczyk, mistrza rzemiosł artystycznych, z wykształcenia nauczycielkę fizyki. Do nowego budynku w Lipinach przeniesione zostało na początku 2025 roku.

Celem utworzenia muzeum było pokazanie „w małym środowisku tego, co jest inne, egzotyczne i ciekawe gdzieś w świecie”. Muzealne lalki, porcelanowe, tekstylne, drewniane prezentowane były w całej Europie, Japonii, Stanach Zjednoczonych, zbierając nagrody i bardzo przychylne opinie. (PAP)