Muzeum Kresów w Lubaczowie w ramach projektu „Na bój Polacy, na święty bój!”

Na bój Polacy, na święty bój! 160 rocznica powstania styczniowego na pograniczu cieszanowsko-lubaczowskim

Muzeum Kresów w Lubaczowie przygotowuje cykl wydarzeń związanych z upamiętnieniem 160. rocznicy powstania styczniowego na pograniczu cieszanowsko-lubaczowskim. Główne części składowe projektu będą nawiązywały do jednych z najważniejszych, zwycięskich, leśnych bitew pod Kobylanką (1 i 6 maja 1863 r.). Odbywać się będą na terenie dzisiejszego powiatu lubaczowskiego, który w 1863 r. stanowił zaplecze działań zbrojnych powstania styczniowego – stąd rekrutowano siły powstańcze, dostarczano broń, żywność, tu znajdowały się szpitale dla rannych żołnierzy. Po dziś dzień istnieje tu wiele miejsc pamięci związanych z powstaniem: mogiły zbiorowe i indywidualne, tablice i innego rodzaju upamiętnienia.

Nasze wydarzenia mają na celu upowszechnienie i popularyzację wiedzy na temat regionalnego teatru działań powstańczych, a także związanych z nim ludzi. Byli to m.in. gen. Antoni Jeziorański, naczelnik wojenny powiatu rawskiego oraz województwa lubelskiego, dowódca w bitwach pod Kobylanką, książę Adam Stanisław Sapieha, działacz społeczny, polityk i poseł, ziemianie: August hr. Łoś z Werchraty, Franciszek Ksawery d’Abancourt z Łówczy, Piotr baron Brunicki z Lublińca Nowego, Tytus Artur Nowina Zarzycki z Chotylubia, organizatorzy szpitali powstańczych, m.in. Jadwiga z Zamoyskich Sapieżyna, a także liczni powstańcy, znani z imienia i nazwiska, wśród których znaleźli się mieszczanie i chłopi, leśnicy, lekarze, urzędnicy, oficjaliści, rzemieślnicy, studenci i gimnazjaliści, którzy nierzadko liczyli 15–18 lat.

Centralne obchody rocznicowe odbędą się w sobotę i niedzielę, 2–3 września 2023 r.

Pierwszego dnia (sobota, 2 września 2023 r.) zapraszamy do udziału w rowerowej grze terenowej „Ludwiku, wróć!”, dzięki której będzie można poznać bohaterów, którzy przyczynili się do odniesienia jednych z najwspanialszych zwycięstw powstania styczniowego, w bitwach pod Kobylanką 1 i 6 maja 1863 r. Uczestnicy przeniosą się w czasie do początku maja 1863 r., gdy na ówczesnym pograniczu austriacko-rosyjskim szykowano się do wielkiej konfrontacji z armią rosyjską. Wcielą się w role powstańczych patroli z formującej się partii Jana Żalplachty, którzy zostaną wysłani na nietypową misję. Na prośbę pani Tarnawieckiej będą musieli odszukać jej młodziutkiego syna, który kilka dni temu dołączył do oddziału gen. Antoniego Jeziorańskiego. Uda im się, jeśli wykażą się sprytem, rozwagą, zmysłem orientacji w terenie oraz charyzmą w kontaktach z powstańcami i oficerami. Ich działania i decyzje będą miały wpływ na finałową scenę gry, która zostanie odegrana na rynku w Cieszanowie. Gra będzie zawierać fabularyzowane sceny wywołujące emocje, jakie mogły towarzyszyć bohaterom sprzed 160 lat.

Wydarzenia drugiego dnia (niedziela, 3 września 2023 r.) rozpoczną się mszą św. w kościele pw. Przemienienia Pańskiego w Starym Lublińcu. Po jej zakończeniu odbędzie się wykład Dariusza Sałka, adiunkta w Dziale Historycznym Muzeum Kresów w Lubaczowie, na temat lokalnych wątków powstania styczniowego w kontekście innych działań tego zrywu niepodległościowego na terenie całości ziem polskich. Następnie na cmentarzu w Starym Lublińcu, przy nagrobku Ludwika Tarnawieckiego, odczytany zostanie Apel Pamięci.

O godzinie 14.00 na cieszanowskim rynku zorganizowany zostanie piknik „Powstańczy biwak” z udziałem rekonstruktorów historycznych. Na jedno popołudnie Rynek zamieni się w powstańcze obozowisko, z namiotami, ogniskami, kuchnią, lazaretem, placem do ćwiczeń itd. Podczas pikniku rekonstruktorzy prezentować będą różnorodne aktywności, do których zapraszać będą także widzów – pokazy musztry, obsługi i naprawy broni z epoki, szycia mundurów, opatrywania rannych, śpiewu. W trakcie wydarzenia odbędą się też występy artystyczne przygotowane przez uczniów szkół podstawowych w Cieszanowie i Nowym Lublińcu. Na zakończenie pikniku wystąpi męska grupa śpiewacza „Mołodcy”, która wykona repertuar śpiewany przez powstańców w 1863 r. Aby podkreślić wielonarodowy charakter zrywu, w którym obok Polaków walczyli także Ukraińcy, Białorusini i Litwini, zaśpiewane zostaną także pieśni w tych językach.

Wszelkie informacje na temat projektu zostaną zamieszczone na stronie internetowej Muzeum Kresów w Lubaczowie:

/https://www.facebook.com/muzeumkresow oraz w mediach społecznościowych : https://www.facebook.com/muzeumkresow

Dodatkowych informacji udzieli Mateusz Żurek, kierownik projektu, asystent w Dziale Historycznym Muzeum, email: mateusz.zurek@muzeumkresow.eu, tel. 16 632 18 02.

fot. materiały organizatora